International
Education Institute
អារម្ភកថា
ចំពោះការផ្សព្វផ្សាយឯកសារប្រវត្តិសាស្រ្តដែលទាក់ទងនឹង
របៀបគ្រប់គ្រងរដ្ឋនៅកម្ពុជា
នាសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង
ប្រទេសកម្ពុជាបានស្ថិតនៅក្រោមរបបអាណាព្យាបាលបារាំង
អស់រយៈពេល៩០ឆ្នាំ (១៨៦៣-១៩៥៣)។ បារាំងបានរក្សាទុកនូវឯកសារដើម
(Archives) ជាច្រើន ដែលមាន ចំណាស់តាំងពីចុងសតវត្សទី១៩ នៅក្នុងបណ្ណសារដ្ឋានជាតិក្រុងភ្នំពេញ។
ប៉ុន្តែឯកសារភាគច្រើនជាភាសាបារាំង ចំណែកឯឯកសារជាភាសាខ្មែរក៏នៅមិនទាន់មានការផ្សព្វផ្សាយទូលំទូលាយនៅឡើយ។ ដូច្នេះហើយបានជាការយល់ដឹងអំពីប្រទេសកម្ពុជា
នាសម័យបារាំង នៅជាអាថ៌កំបាំងជាច្រើនអន្លើនៅឡើយ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
លោក Woodrow
Wilson បានថ្លែងថា
“ប្រជាជាតិមួយដែលមិនស្គាល់អតីតកាលនោះ គឺមិនស្គាល់បច្ចុប្បន្នកាល
និងមិនដឹងថាខ្លួនគេកំពុងធ្វើអ្វី” (A
nation which does not know what it was yesterday, does not know what it is today, nor what it is trying to do)។
ដូច្នេះ ការផ្សព្វផ្សាយឯកសារប្រវត្តិសាស្រ្ត នៅក្នុងសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង
(ឯកសារខ្លះមានចំណាស់ជាង១០០ឆ្នាំមកហើយនោះ) មានបំណងចង់ឲ្យកូនខ្មែរសម័យបច្ចុប្បន្ន
មានការយល់ដឹងអំពីអតីតកាល នៃប្រជាជាតិរបស់ខ្លួន ឲ្យបានប្រសើរឡើង។
ដោយឡែក ចំពោះអត្ថបទដើមជាភាសាខ្មែរ
យើងរក្សាទុកអក្ខរាវិរុទ្ធដែលប្រើនៅសម័យនោះ ដើម្បីឲ្យកូនខ្មែរបច្ចុប្បន្នបានយល់ដឹងអំពីការវិវត្តនៃអក្សរសាស្រ្តជាតិ។
បន្ទាប់មក យើងកែសម្រួលអត្ថបទនោះ ទៅតាមអក្ខរាវិរុទ្ធបច្ចុប្បន្ន ឬកែសម្រួលប្រយោគខ្លះៗ។
តាមរយៈឯកសារទាំងនោះ យើងអាចទាញយកបាននូវមេរៀនជាប្រវត្តិសាស្រ្ត
មួយចំនួន ជាមិនខានឡើយ ដើម្បីរួមចំណែកកសាងប្រទេសកម្ពុជា នាពេលបច្ចុប្បន្ន។
រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២
អ្នកស្រាវជ្រាវ
និងផ្សព្វផ្សាយ
សាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត ស៊ន សំណាង
(ថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២)
របៀបគ្រប់គ្រងរដ្ឋនៅកម្ពុជា នាសម័យអាណាព្យាបាលបារាំង
អត្ថបទទី ១
ព្រះរាជប្រកាសស្តីអំពីសត្វស្លាប់នឹងជំងឺឆ្លង
អត្ថបទស្រាវជ្រាវដោយសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត
ស៊ន សំណាង
រាជកិច្ចរាជការ ឆ្នាំ១៩១១
(ទំព័រ ១៣០-១៣២ )
ព្រះរាជប្រកាសលេខ៦៤ ចុះថ្ងៃ៩កើត
ខែមិគ្គសេរ ឆ្នាំកូរត្រីស័ក្ស (៣០ណោវម ឆ្នាំ១៩១១) ដែរមានប្រកាសអារេតេ លោកឡឺរេស៊ីដង្តសុបេរីយ៉ើរ លេខ១០៥៩ ចុះថ្ងៃ៨ ដេសម ឆ្នាំ១៩១១ ប័ញ្ញត្តិ៍ឲ្យសំរេច់តាម។
ប្រការ១- ម្ចាស់ស័ត្វ
ដែរមានស័ត្វស្លាប់និងជុំម្ងឺរឆ្លង ត្រូវប្ឌិងមេឃុំមមួយរំពេជ់ មានកសិណ២នាក់ផង មេឃុំមត្រូវចុះសេចក្ឌីប្ឌិង នោះក្នុងសៀវភៅ ហើ្យស៊ីញេឈ្មោះខ្លួនជាមួយនិងនាក់ប្ឌិង និងកសិណ ។
ប្រការ២- ស័ត្វដែរស្លាប់ ត្រូវម្ចាស់យកទៅកប់ក្នុងរ៏វាង២៤ម៉ោងក្នុងរន្ឌៅ១ ជុំរៅ៣មេត្រ ហើ្យមុននិងលប់ដី្យត្រូវចាក់កុំបោរ
បើគ្មានកុំបោរទេត្រូវយកអុស ចំបើង ឬស្មៅស្ងួត ដុតក្នុងរន្ឌៅនោះសិន មេឃុំមឬក្រុំមជុំនុំម២នាក់ដែរមេឃុំមចាត់ ត្រូវទ្រួតត្រាមើលខុសត្រូវលើខ្លួនឲ្យសំរេច់ពីកប់ ដូចមានប័ញ្ញត្តិ៍ខាងលើនេះ ។
ប្រការ៣- ម្ចាស់ស័ត្វត្រូវយកទិកលា្យកុំបោរសាចជន្ជាំងស៏សរនិងក្រោល ហើ្យនិងរ៏បស់អ្វ្យីទាំងអស់ដែរជល់ ដែរទង្គុកនិងស័ត្វឈឺនោះ ១ទៀតម្ចាស់ស័ត្វត្រូវសង់ក្រោលនៅទីកន្ល៉ែង១ឯទៀត ហើ្យមុននិងចោលន្ល៉ែងចាស់ ត្រូវចាក់កុំបោររាជ្យលើដី្យនោះ បើគ្មានកុំបោរទេត្រូវយកអុស ចំបើងឬស្មៅស្ងួត ដុតឲ្យពេញលើនាទីដី្យនោះ ។
ប្រការ៤- វេលាមានជុំម្ងឺរស័ត្វជាដំបូង
ហើ្យ១៥ថ្ងៃក្រោយដែរជុំម្ងឺរនោះស្ងាត់បាត់ទៅនោះ ហាមផ្ឌាច់មិនឲ្យនាំមស័ត្វដែរឈឺនោះចេញពីឃុំមឡើយ ។
ប្រការ៥- ម្ចាស់ស័ត្វដែរធ្វើល្មើសខុសជាដំបូង
និងសេចក្ឌីប័ញ្ញត្តិ៍ខាងលើនេះ ត្រូវពីនៃ្យជាប្រាក់ប្រាំមរៀល ។
ប្រការ៦- បើធ្វើខុសក្រោយទៀត នាក់ដែរធ្វើខុសនោះត្រូវមានទោសដាក់គុកពី១ថ្ងៃទៅ៣ថ្ងៃ ក្រៅពីក្រយ៉ាពីនៃ្យ ដូចមាននីយាយ ខាងលើផង ។
ប្រការ៧- ទោះមេឃុំមណា មិនទ៏ទួលសេចក្ឌីប្ឌិងដូចមាននីយាយ ក្នុងប្រការ១ក្តី មិនទៅមើលឬមិនចាត់បំរើខ្លួនទៅមើលគេ្យកប់ស័ត្វ ដូចមានប័ញ្ញត្តិ៍ត្រង់ប្រការ២ក្នុងព្រះ រាជប្រកាសនេះក្ឌី និងត្រូវទោសពីនៃ្យ ជាប្រាក់ដប់រៀល មេឃុំមឬបំរើមេឃុំម ដែរមិនទ្រួតត្រាមើលឲ្យកប់តាមសេចក្តីប័ញ្ញត្តិ៍ខាងលើនេះទេ ក៏ត្រូវទោសពីនៃ្យជាប្រាក់ដប់រៀលដែរ។
ព្រះរាជប្រកាសស្តីអំពីសត្វស្លាប់នឹងជំងឺឆ្លង
ព្រះរាជប្រកាស(Ordonnance royale) លេខ៦៤ ចុះថ្ងៃ៩កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំកុរត្រីស័ក (៣០ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩១១) ដែលមានប្រកាសអារេតេលោកឡឺរេស៊ីដង្តស៊ុប៉េរីយ៉ើរ
(Arrêté du Résident
supérieur)(1) លេខ១០៥៩ ចុះថ្ងៃ៨
ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩១១ បញ្ញត្តឲ្យសម្រេចតាម។
ប្រការ១- ម្ចាស់សត្វ
ដែលមានសត្វស្លាប់នឹងជម្ងឺឆ្លង ត្រូវប្ដឹងមេឃុំមួយរំពេច មានកសិណ២នាក់ផង មេឃុំត្រូវចុះសេចក្ដីប្ដឹងនោះ ក្នុងសៀវភៅ
ហើយស៊ីញេ(2) ឈ្មោះខ្លួនជាមួយនឹងអ្នកប្ដឹង និងកសិណ។
ប្រការ២- សត្វដែលស្លាប់ ត្រូវម្ចាស់យកទៅកប់
ក្នុងរវាង២៤ម៉ោង ក្នុងរណ្ដៅ១ ជម្រៅ៣ម៉ែត្រ ហើយមុននឹងលប់ដីត្រូវចាក់កំបោរ បើគ្មានកំបោរទេត្រូវយកអុស ចំបើង ឬស្មៅស្ងួត
ដុតក្នុងរណ្ដៅនោះសិន មេឃុំ ឬក្រុមជំនុំ(3) ២នាក់ដែលមេឃុំចាត់ ត្រូវត្រួតត្រាមើលខុសត្រូវលើការកប់នេះឲ្យបានសម្រេច
ដូចមានបញ្ញត្តិខាងលើនេះ។
ប្រការ៣- ម្ចាស់សត្វត្រូវយកទឹកលាយកំបោរសាចលើជញ្ជាំង
សសរ និងក្រោល ហើយនិងរបស់អ្វីទាំងអស់ដែលជល់ ដែលទង្គុកនឹងសត្វឈឺនោះ
ម្យ៉ាងទៀតម្ចាស់សត្វត្រូវសង់ក្រោល នៅទីកន្លែងមួយផ្សេងទៀត ហើយមុននឹងចោលកន្លែងចាស់
ត្រូវចាក់កំបោរ រាយលើដីនោះ បើគ្មានកំបោរទេ
ត្រូវយកអុស ចំបើង ឬស្មៅស្ងួត ដុតឲ្យពេញលើផ្ទៃដី នោះ។
ប្រការ៤- នៅវេលាដែលមានជម្ងឺសត្វជាលើកដំបូង
ហើយ១៥ថ្ងៃក្រោយដែលជម្ងឺនោះស្ងាត់បាត់ទៅនោះ ហាមផ្តាច់មិនឲ្យនាំសត្វដែលឈឺនោះចេញពីឃុំឡើយ។
ប្រការ៥-ម្ចាស់សត្វដែលធ្វើល្មើសខុសជាដំបូងនឹងសេចក្តីបញ្ញត្តិខាងលើនេះ
ត្រូវពិន័យជាប្រាក់ប្រាំរៀល។
ប្រការ៦- បើធ្វើខុសក្រោយទៀត អ្នកដែលធ្វើខុសនោះត្រូវមានទោសដាក់គុក ពី១ថ្ងៃទៅ៣ថ្ងៃ ក្រៅពីការពិន័យ
ដូចមាននិយាយខាងលើផង។
ប្រការ៧- ទោះមេឃុំណា មិនទទួលសេចក្តីប្ដឹងដូចមាននិយាយក្នុងប្រការ១ក្តី មិនទៅមើល ឬមិនចាត់បម្រើខ្លួនទៅមើលគេកប់សត្វ
ដូចមានបញ្ញត្តិត្រង់ប្រការ២ក្នុងព្រះរាជប្រកាសនេះក្តី នឹងត្រូវទទួលទោសពិន័យជាប្រាក់ដប់រៀល។ មេឃុំ
ឬបម្រើមេឃុំ ដែលមិនត្រួតត្រាមើលឲ្យកប់តាមសេចក្តីបញ្ញត្តិខាងលើនេះទេ ក៏ត្រូវទទួលទោសពិន័យជាប្រាក់ដប់ រៀលដែរ។
(1)-Arrêté du Résident supérieur: ប្រកាសរបស់លោករេស៊ីដង់ជាន់ខ្ពស់
គឺជាមន្រ្តីបារាំងធំជាងគេបំផុត ដែលគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជា នៅសម័យនោះ។
(2)-Signer: គឺចុះហត្ថលេខា។
(3)-សមាជិកគណៈកម្មការឃុំ។
(ថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២)
អត្ថបទទី ២
ព្រះរាជប្រកាសស្តីអំពី
ការហាមមិនឲ្យលក់គោ-ក្របីញី អាយុតិចជាង៩ឆ្នាំ
រាជកិច្ចរាជការ ឆ្នាំ១៩១១ (ទំព័រ ១២៧-១២៩ )
អត្ថបទស្រាវជ្រាវដោយសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត
ស៊ន សំណាង
ព្រះរាជប្រកាសលេខ
៦៣ ចុះថ្ងៃ១៣ កើត ខែមិគ្គសេរ ឆ្នាំកូរត្រីស័ក្ស ៤ដេសម
ឆ្នាំ១៩១១ ដែរមានប្រកាសអារេតេ លោកឡឺរេស៊ីដង្តសុបេ រីយ៉ើរ លេខ ១០៤៨ ចុះថ្ងៃ៤ ដេសម ឆ្នាំ ១៩១១ ប័ញត្តិ៍ឲ្យសំរេច់តាម ។
ប្រការ១-
ត្រូវហាមផ្ឌាច់មិនឲ្យលក់ស័ត្វគោណ៍ញី ក្របីហ៍ញី អាយុះតិចពី ៩ឆ្នាំ
ដើម្បីនិងនាំមទៅក្រៅដែន ក្រុងក័ម្ពូជា ហើ្យនិងសំម្ល៉ាប់ស័ត្វនោះ។
ប្រការ២- ទោះខ្មែរណា ១
ដែរបានលក់ ឬបំរុងនិងលក់គោណ៍ញី ក្របីហ៍ញី
អាយុះតិចពី៩ឆ្នាំ ក្នុងស្រុកខ្មែរ ដើម្បីនិងឲ្យឈ្មួញនាំមចេញទៅ ឬនិងយកទៅសំម្ល៉ាប់
ឬបានសំម្ល៉ាប់ហើ្យក្ឌី គិតប៉ងនិងសំម្ល៉ាប់ក្ឌី ឬបានជួយ ឬបន្ឌោ្យឲ្យឈ្មួញនាំមចេញពីព្រះនគរ
ឬឲ្យសំម្ល៉ាប់ស័ត្វ នោះត្រូវប្រគល់ខ្លួនឲ្យសាលាជុំនុំម ជុំនុំមជុំរះ ធ្វើទោសពីនៃ្យស្មើនិងថ្លៃស័ត្វដែរលក់ ឬដែរ សំម្ល៉ាប់នីមួយៗនោះ ។
ប្រការ៣- មន្រ្តីខ្មែរណា ១
ដែរដំរូវ៉ឲ្យចេញសំបុត្រលក់តាមសេចក្ឌីប័ញាត្តិ៍ក្នុងព្រះរាជប្រកាសលេខ ៣ ចុះថ្ងៃ១៣ កើតខែបុស្សឆ្នាំចទោស័ក្ស
ត្រូវគ្នានិងថ្ងៃ ១២ ខែយុំាងវីយេរ ឆ្នាំ១៩១១
អាជហានចេញសំបុត្របដិញាណលក់ គោណ៍ញី ក្របីហ៍ញី អាយុះតិចពី ៩ឆ្នាំ ឲ្យឈ្មួញនាំមចេញពីក្នុងព្រះនគរ
ឬយកទៅសំម្ល៉ាប់ មិនប្រគល់ខ្លួនមនុស្សដែរធ្វើខុសឲ្យសាលា តាមមុកក្រសួងជុំនុំមជុំរះ
ធ្វើទោសដូចមានប័ញាត្តិ៍ក្នុងប្រការខាងលើនេះទេ ត្រូវទុកជាសំគំនិត ត្រូវមានទោសដូចគ្នា ។
ប្រការ៤- តាំងពីថ្ងៃច័ន្ទ ១២
កើតខែបុស្ស ឆ្នាំកូរត្រីស័ក្ស ត្រូវនិងថ្ងៃ ១ ខែយុំាងវីយេរឆ្នាំ ១៩១២ ទោះខ្មែរណា ១ បានលក់គោណ៍ញី ក្របីហ៍ញី
អាយុះតិចពី ៩ឆ្នាំ ក្នុងដែនក្រុងក័ម្ពូជា ដើម្បីនិងឲ្យឈ្មួញនាំមចេញទៅក្ឌី យកទៅសំម្ល៉ាប់ក្ឌី
ឬប៉ងនិងលក់ក្ឌី ជាលើ្មសសេចក្ឌីប័ញាត្តិ៍ក្នុងព្រះរាជប្រកាសនេះ
ត្រូវអូសយកស័ត្វនោះដាក់ឃ្លាំងរ័ក្សាទុក
ឯម្ចាស់ស័ត្វត្រូវឲ្យរកយកខ្លួនមកបង្គាប់ឲ្យសងប្រាក់ថ្លៃស័ត្វ ដែរខ្លួនលក់នោះទៅឲ្យនាក់ដែរទីញវិញ
ឯស័ត្វនិងប្រគល់ឲ្យម្ចាស់ស័ត្វវិញ
លុះតែម្ចាស់បានសងថ្លៃទៅនាក់ទីញនិងបង់ថ្លៃរ័ក្សាស័ត្វនោះរួចហើ្យ
ត្រូវមានទោសតាមប័ញាត្តិ៍ត្រង់ប្រការ២ ក្នុងព្រះរាជប្រកាសនេះផង ។
ព្រះរាជប្រកាសស្តីអំពី
ការហាមមិនឲ្យលក់គោ-ក្របីញី អាយុតិចជាង៩ឆ្នាំ
ព្រះរាជប្រកាស លេខ៦៣ ចុះថ្ងៃ១៣កើតខែមិគសិរ
ឆ្នាំកុរត្រីស័ក ៤ធ្នូ
ឆ្នាំ១៩១១ ដែលមានប្រកាសអារេតេលោកឡឺរេស៊ីដង្តស៊ុប៉េរីយ៉ើរ (Arrêté du Résident supérieur)(1) លេខ១០៤៨ ចុះថ្ងៃ៤ ធ្នូ ឆ្នាំ១៩១១ បញ្ញត្ត (2) ឲ្យសម្រេចតាម។
ប្រការ១-
ត្រូវហាមផ្តាច់មិនឲ្យលក់សត្វគោញី ក្របីញី អាយុតិចជាង ៩ឆ្នាំ ដើម្បីនឹងនាំទៅក្រៅដែនក្រុងកម្ពុជា
ហើយនិងសម្លាប់សត្វនោះ។
ប្រការ២- ទោះខ្មែរណាមួយ
ដែលបានលក់ ឬបម្រុងនឹងលក់គោញី
ក្របីញី អាយុតិចជាង ៩ឆ្នាំ ក្នុងស្រុកខ្មែរដើម្បីនឹងឲ្យឈ្មួញនាំចេញទៅ
ឬនឹងយកទៅសម្លាប់ ឬបានសម្លាប់ហើយក្តី គិតប៉ងនឹងសម្លាប់ក្តី ឬបានជួយ ឬបណោ្តយឲ្យឈ្មួញនាំចេញពីព្រះនគរ
ឬឲ្យសម្លាប់សត្វ នោះត្រូវប្រគល់ខ្លួនឲ្យសាលាជំនុំ ជំនុំជម្រះ ធ្វើទោសពិន័យស្មើនឹងថ្លៃសត្វដែលលក់
ឬដែលសម្លាប់នីមួយៗនោះ។
ប្រការ៣-
មន្រ្តីខ្មែរណាមួយ ដែលតម្រូវឲ្យចេញសំបុត្រលក់តាម សេចក្តីបញ្ញត្តិ(3) ក្នុងព្រះរាជប្រកាសលេខ៣ចុះថ្ងៃ១៣កើត ខែបុស្ស ឆ្នាំចទោស័ក
ត្រូវគ្នានឹងថ្ងៃ ១២ ខែមករា ឆ្នាំ១៩១១ អាចហ៊ានចេញសំបុត្របដិញាណ(4) លក់គោញី ក្របីញី អាយុតិចជាង៩ឆ្នាំ
ឲ្យឈ្មួញនាំចេញពីក្នុងព្រះនគរ
ឬយកទៅសម្លាប់មិនប្រគល់ខ្លួនមនុស្សដែលធ្វើខុសឲ្យ សាលា តាមមុខក្រសួងជំនុំជម្រះ ធ្វើទោសដូចមានបញ្ញត្តិក្នុងប្រការខាងលើនេះទេ
ត្រូវទុកជាសមគំនិត
ត្រូវមានទោសដូចគ្នា ។
ប្រការ៤-
តាំងពីថ្ងៃច័ន្ទ ១២ កើតខែបុស្ស ឆ្នាំកុរត្រីស័ក ត្រូវនិងថ្ងៃ ១ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩១២
ទោះខ្មែរណាមួយ បានលក់គោញី ក្របីញី អាយុតិចជាង ៩ឆ្នាំ ក្នុងដែនក្រុងកម្ពុជា
ដើម្បីនឹងឲ្យឈ្មួញនាំចេញទៅក្តី យកទៅសម្លាប់ក្តី ឬប៉ងនឹងលក់ក្តី ជាលើ្មសសេចក្តីបញ្ញត្តិ ក្នុងព្រះរាជប្រកាសនេះ ត្រូវអូសយកសត្វនោះដាក់ឃ្លាំងរក្សាទុក
ឯម្ចាស់សត្វត្រូវឲ្យរកយកខ្លួនមកបង្គាប់ឲ្យសងប្រាក់ថ្លៃសត្វដែលខ្លួនលក់នោះទៅឲ្យអ្នកដែលទិញវិញ
ឯសត្វនឹងប្រគល់ឲ្យម្ចាស់សត្វវិញ
លុះតែម្ចាស់បានសងថ្លៃទៅអ្នកទិញ និងបង់ថ្លែរក្សាសត្វនោះ
រួចហើយ ត្រូវមានទោសតាមបញ្ញត្តិត្រង់ប្រការ២
ក្នុងព្រះរាជប្រកាសនេះផង។
(1)-Arrêté du Résident supérieur: ប្រកាសរបស់លោករេស៊ីដង់ជាន់ខ្ពស់
គឺជាមន្រ្តីបារាំងធំជាងគេបំផុត ដែលគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជា នៅសម័យនោះ។
(2)-បញ្ញត្ត (កិ.) : ហាមប្រាម
(3)-បញ្ញត្តិ (ន.) : សេចក្តីហាមប្រាម
(4)-សំបុត្របញ្ជាក់។
ថ្ងៃទី១៩
ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២
Medal
at the occasion of the coronation of King Sisowath, 1904
គំរូព្រះរាជប្រកាស នៅក្នុងសម័យអាណាព្យាបាលបារំាង
គំរូប្រកាសរបស់លោករេស៊ីដង់ជាន់ខ្ពស់
នៅក្នុងសម័យអាណាព្យាបាលបារំាង
គំរូព្រះរាជប្រកាស នៅក្នុងសម័យអាណាព្យាបាលបារំាង
ព្រះរាជប្រកាសត្រូវមានហត្ថលេខាអម ពីលោករេស៊ីដង់ជាន់ខ្ពស់
ទើបអាចយកទៅអនុវត្តបាន